Yaşam Döngüsü Analizi, bir ürünün üretiminden tüketime kadar olan tüm aşamaları ve bu aşamalarda oluşan çevresel etkileri değerlendirerek sürdürülebilirliği arttırmak için tasarlanan bir yöntemdir ve şirketlere çevresel performanslarını arttırmaları için destek sağlar.
LCA (Life Circle Assessment) Nedir?
Yaşam Döngüsü Analizi (Life Cycle Assessment- LCA) ürünlerin, ham madde temininden başlayarak, üretim, nakliye, kullanım ve kullanım ömrü sonu bertaraf süreçlerini kapsayan karmaşık süreçlerin çevresel etkilerini analiz ederek, şirketlere tüm bu süreçlerde verimlilik ve çevresel etkileri azaltım fırsatları sağlayan yol haritaları sunmaktadır. Bu kapsamda ise LCA nedir, LCA raporu nedir ve yaşam döngüsü analizi neden yapılır konuları ön plana çıkmaktadır. Enexion Group olarak bu yazımızda, yaşam döngüsü analizi nedir konusunu ele alacağız.
LCA (Yaşam Döngüsü Analizi) Amacı Nedir?
Yaşam Döngüsü Analizi’nin amacı, bir ürün veya hizmetin çevresel ayak izini tam olarak belirlemektir. Bu kapsamda ise sürdürülebilirlik hedeflerini belirlerken, ürün tasarımında iyileştirmeler yaparken veya çevresel stratejiler oluştururken kullanılmaktadır.
LCA Aşamaları Nelerdir?
LCA, bütüncül bir yaklaşım sunmasıyla sürdürülebilirlik politikası geliştirmek isteyen firmalara yol gösteren stratejik bir inceleme fırsatı sunar. Yol gösterici etkiye sahip bu aşamalar ise aşağıdaki gibidir:
Hammadde Üretimi
Üretim sürecinde kullanılmak için gerekli ham maddenin elde edilmesi sürecini kapsar.
Ürün/Hizmet Üretimi
Ürünlerin imalat aşaması olarak ifade edilir.
Ürün/ Hizmet kullanımı
Ürünlerin, tüketiciye sunulduktan sonraki kullanımı sürecini kapsar.
Bertaraf
Ürünlerin geri dönüşüme sokulmadığı durumlarda imha edilmesi sürecini kapsar.
Geri Dönüşüm
Ürünün tekrar hammadde olmak üzere dönüşüme girmesi sürecini kapsar.
Nakliye
Tüm ara adımlar dahil olmak üzere ürünlerin lojistik süreçlerini içerir.
LCA Türleri Nelerdir?
LCA, ürün yaşam döngüsünün farklı aşamalarına odaklanarak 3 farklı türde yapılır. Bunlar aşağıdaki gibidir:
Cradle to Cradle (Beşikten Beşiğe): Ham madde elde edilmesinden geri dönüşüm aşamasına kadar geçen süreçtir.
Cradle to Grave (Beşikten Mezara): Ham madde elde edilmesinden atıkların tasfiye edilmesi sürecine kadar olan bölümdür.
Cradle to Gate (Beşikten Kapıya): Ham madde elde edilmesinden nakliye dahil ürünün tüketiciye sunulduğu süreci kapsamaktadır.
Süreçte hangi tür LCA çalışması yapılacağı Yaşam Döngüsü Değerlendirme çalışmalarının ilk aşamasında belirlenmektedir.
LCA Analizi Nasıl Yapılır?
Bir LCA Analizi, sistematik ve çok adımlı bir süreç ile gerçekleştirilmektedir. Analiz sürecinde ilk olarak;
- Çalışmanın hedefi ve kapsamı tanımlanır.
- Ardından sistem sınırları belirlenir ve bir fonksiyonel birim seçilir.
- Daha sonra kaynak kullanımı, emisyonlar ve etkilerle ilgili veriler, tüm yaşam döngüsü aşamaları için düzenlenir.
- Bu bilgiler YDD yazılımı kullanılarak çevresel etkileri değerlendirmek amacıyla analiz edilir. Sonuçlar yorumlanır ve ürün sürdürülebilirliğinde karar verme ve iyileştirmeler için kullanılır.
LCA Raporlaması Nasıl Hazırlanır?
LCA raporlaması, ISO 14040 ve 14044 standartlarında tanımlanmış olan 4 aşamada hazırlanmaktadır. Bunlar aşağıdaki gibidir:
Amaç ve Kapsam Belirleme: LCA çalışmasının amacı ve kapsamı bu aşamada belirlenir.
Envanter Analizi: Life Cycle Inventory (LCI) olarak da adlandırılan bu aşamada, kapsamı belirlenen ilgili veriler toplanır ve düzenlenir.
Etki Analizi: Bu aşama, Life Cycle Impact Assessment (LCIA) olarak da bilinir. Envanter analizindeki sonuçların çevresel etki olarak gösterilmesi için Ecoinvent Life Cycle Inventory (LCI) gibi veri tabanları kullanılmaktadır.
Yorumlama: LCA çalışmasının değerlendirildiği son aşama ise yorumlama aşamasıdır. Bu aşamada şeffaf bir raporlama ile çevresel LCA çalışması süreci tamamlanır.
Yaşam Döngüsü Analizinin (LCA) Şirketlere Faydaları
Yaşam Döngüsü Analizi (Life Cycle Assessment- LCA) ürünlerin, ham madde temininden başlayarak, üretim, nakliye, kullanım ve kullanım ömrü sonu bertaraf süreçlerini kapsayan karmaşık süreçlerin çevresel etkilerini analiz ederek, şirketlere tüm bu süreçlerde verimlilik ve çevresel etkileri azaltım fırsatları sağlayan yol haritaları sunmaktadır.
Yaşam Döngüsü Yönetim tekniklerini kullanmak, riskleri yönetmekten yeni iş olanakları kazanmanıza kadar şirketinize birçok fayda sağlar. Yaşam Döngüsü Yaklaşımı şirketlere iyi bir küresel bakış açısı sağlarken, Yaşam Döngüsü Analizi anlamlı sonuçlar elde etmek ve gerçek değişimi yönlendirebilmek için gereklidir.
Analizin faydaları üç ana alana ayırabiliriz: İş Performansı, Tedarik Zinciri ve Marka Algısı
Müşteri kazanımları: LCA sonuçları müşteriler ile şeffaf olarak paylaşıldığında, ürünlerin tercih sebebi olmasını ve şirketin “rekabet gücünün” artmasını sağlar.
Benchmark: Bir ürünün çevresel etkisini azaltabilmek için belirlenecek yol, mevcut çevresel etkisinin ne kadar olduğunu tespit etmekle başlar
İç uyum: LCA raporunun objektif yaklaşımı (sağladığı “tarafsızlık”), şirket genelinde farklı departmanların önceliklerinin daha iyi belirlenmesini ve tüm departmanlarca birlikte ulaşılacak ortak hedeflerin daha net tespit edilmesini sağlar.
Yüksek etki alanları: Ürünün yaşam döngüsü boyunca önemli çevresel etkiye sahip 'sıcak nokta' alanlarının belirlenmesini sağlar.
Müzakere gücü: Tedarik zincirlerinde “şeffaf” olan şirketler, aldıkları tedarik kararlarını hem şirket içinde hem de tedarikçilerle açık olarak görüşür.
Gelecek değişimler: Ürünün yaşam döngüsünü modellemesinde elde edilen farklı senaryolar, yeni ürünlerin geliştirilmesini sağlar.
Marka itibarı: Şirket LCA raporlaması yaparak kurumsal sorumluluğunu ve sürdürülebilir bir geleceğe bağlı olduğunu gösterir.
Güvenirlik: LCA raporu, bir ürünün sürdürülebilirliğini doğrulamak için bağımsız analizden geçtiğinin paydaşları tarafından bilinmesini sağlayan, “uluslararası standartlar” doğrultusunda oluşturulmuş bir rapordur.
Pazarlama: LCA raporunun önemli sonuçlarını içeren Çevresel Ürün Beyanı (Environmental Product Declaration- EPD) kullanıcılara ürünün çevresel etkilerine dair bilgiye erişim konusunda kolaylık sağlar.
Enexion Group olarak amacımız, stratejik, güncel yaklaşımlar ile riskleri ve yeni fırsatları ortaya çıkarmaktır. Ayrıca profesyonel ekibimiz ve sunduğumuz çeşitli danışmanlık hizmetlerimizle sizlere iş süreçlerinizde çeşitli kolaylıklar sağlıyoruz. LCA Süreç Yönetimi hakkında detaylı bilgi için web sitemizi ziyaret edebilir, iletişim numaralarımızdan bize ulaşabilirsiniz.
